Διαθέσιμα 30 δισ. ... να τ' αφήσω;

Του Γιώργου Προκοπάκη*

Δεν καταλαβαίνω τι τους συμβαίνει με τα διαθέσιμα στο Υπουργείο Οικονομικών. «Πάθανε Τσακαλώτο»;

Στέλεχος του υπουργείου δηλώνει στο Reuters πως τα διαθέσιμα είναι €36.6 δισ. (τα στοιχεία της ΤτΕ μιλούσαν στις 31/3 για  €38.9 δισ.), και ότι μέχρι το τέλος του χρόνου, θα δανειστούμε €6 δισ. (4 σε ομόλογα και πρόσθετα 2 σε έντοκα γραμμάτια). Με κόστος δημοσιονομικών μέτρων για την πανδημία €12.5 δισ, βάσει της αριθμητικής του ΥΠΟΙΚ, τα διαθέσιμα στο τέλος του χρόνου θα είναι περί τα €30 δισ. Μια χαρά το «κόβω», μιας και το στέλεχος, μια χαρά το «κόβει».

Δηλαδή, κατά το στέλεχος του ΥΠΟΙΚ, πέραν των δαπανών για τα μέτρα της κρίσης, τα οικονομικά του κράτους θα είναι business as usual! Το έλλειμμα που θα προκύψει δεν χρειάζεται χρηματοδότηση, ούτε θα αναλωθούν διαθέσιμα. Ας το δούμε, λοιπόν.

Για το υπόλοιπο του έτους από 1/4-31/12/2020 θα  πρέπει να καταβληθούν περίπου €4 δισ. τόκοι (προβολή από το 2019). Τον Ιούνιο ωριμάζουν ομόλογα SMP/ANFA ύψους €1.5 δισ. Από κάπου πρέπει να πληρωθούν αυτά.

Ελλείμματα θα υπάρξουν; Ναι, το λέει και ο ίδιος ο Σταϊκούρας. Ας είμαστε πιο αισιόδοξοι από όλους όσοι κάνουν προβλέψεις και ας πούμε πως το πρωτογενές έλλειμμα θα είναι 2% του ΑΕΠ, δηλαδή €3.8 δισ.. Αυτό σημαίνει ότι το εννεάμηνο τα έσοδα θα υπολείπονται των δαπανών €400 εκατ. το μήνα κατά μέσο όρο. Από κάπου πρέπει να χρηματοδοτηθεί το έλλειμμα.

Σε ένα αισιόδοξο σενάριο βλέπουμε πως το στέλεχος του ΥΠΠΟΙΚ θα ψάχνει για ψιλά, μόλις €9.3 δισ. και δεν θα βρίσκει (4 δισ.  τόκοι + 1.5 δισ. SMP/ANFA + 3.8 δισ. πρωτογενές έλλειμμα). Αφήστε που περιμένουν εξόφληση και €2.5 δισ. ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου.

Στο καλό σενάριο του στελέχους και του 2% του ΑΕΠ πρωτογενούς ελλείμματος, τα διαθέσιμα του δημοσίου θα είναι όχι 30 δισ., αλλά 20 δισ. στο τέλος του χρόνου. Εξ αυτών, τα €15.7 δισ είναι δεσμευμένα, δηλαδή, σκάρτα €5 δισ "ελεύθερα" διαθέσιμα. Ας πει κάποιος στο στέλεχος πως η Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου με €8 δισ. διαθέσιμα υπέγραψε μνημόνιο το 2010, οι «τρεις» της τρικομματικής του 2012 με €8 δισ διαθέσιμα τα γύρισαν από τις απαγκιστρώσεις, ο Τσίπρας με €8 δισ. διαθέσιμα έκανε την κωλοτούμπα το 2015. Τι να λέτε να καταλήξει να κάνει ο Μητσοτάκης;

Η λεπτομέρεια που αποκρύπτεται επιμελώς είναι πως για υπάρχει αυτό το ύψος διαθεσίμων σήμερα, ο ΥΠΟΙΚ δανείζεται από τους φορείς του δημοσίου (Ταμεία, ΟΤΑ, κλπ) €33.8 δισ. Με τους λογαριασμούς του στελέχους, ήδη €13 δισ. από αυτά τα δάνεια (μέχρι 15 ημερών) έχουν αναλωθεί για να καλυφθούν μακροπρόθεσμες ανάγκες. Στο τέλος του χρόνου θα έχουν αναλωθεί - πάντα κατά το στέλεχος - σχεδόν €20 δισ. Με τους ρεαλιστικούς (αισιόδοξους) υπολογισμούς θα έχουν αναλωθεί €30 δισ. Μετά; Εάν δεν έχει έλθει ισχυρή ανάκαμψη, τι θα γίνει;

Μια άλλη λεπτομέρεια που δεν τονίζεται είναι η αύξηση του δημόσιου χρέους κατά τουλάχιστον €8 δισ.

Το ζήτημα είναι "γιατί λέγονται αυτά;". Γνώμη μου είναι πως επιχειρείται επικοινωνιακή διαχείριση στο εσωτερικό για να εξυπηρετηθεί μια αντιμνημονιακή ρητορική. Δεν χρειαζόμαστε τα λεφτά του ESM, ούτε άλλης οντότητας που δίνει δάνεια υπό όρους. Αυτή η επικοινωνιακή διαχείριση έχει ημερομηνία λήξης - κάποια στιγμή το φθινόπωρο, όταν πια θα μιλάμε με σχετική βεβαιότητα για τις επιδόσεις μας του έτους. Θα μας κοστίσει κάτι παραπάνω, αλλά θα το ευχαριστηθούμε.

Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα χρειάζεται κάθε ευρώ που είναι διαθέσιμο από οποιονδήποτε φορέα - επιχορήγηση καλύτερα βέβαια, αλλά και δανεικά. Η κυβέρνηση δεν ζητάει καν μορατόριουμ για τους τόκους προς το μηχανισμό στήριξης. Βλέπετε, δεν θέλει να ανοίξει διαπραγματεύσεις με τον ESM! Για μερικούς μήνες θα μας λένε πως δεν το χρειαζόμαστε, μέχρι να σφίξουν τα γάλατα. Μετά;

Προσωπικά δεν θα εκπλαγώ εάν αποδειχθεί πως όλη αυτή η επικοινωνιακή διαχείριση υπηρετεί μια εκλογική διαδικασία. Ας το δουν πάντως. Μπορεί ο αντιμνημονιασμός να βολεύει κάποιους πολιτικά, πλην όμως αυτό το πεδίο και με τον τρόπο που γίνεται καταξιώνει την πολιτική του αντιπάλου. Οψόμεθα.

Edit

Η Κομισιόν εκτιμά έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης 6.4%, ή €11.2 δις βάσει του εκτιμώμενου ΑΕΠ. Τόκοι λίγο πάνω από €6 δισ, μας κάνει πρωτογενές έλλειμμα €5 δισ. Άρα, κάτω κατά €1.2 δισ. τα διαθέσιμα επί τη βάσει του σεναρίου του άρθρου.

*O Γιώργος Προκοπάκης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων, πρώην καθηγητής στο Columbia University.