Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο παραγωγικό μοντέλο

Του Χρήστου Κουπελίδη*

Κανείς δεν αμφισβητεί τις σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού στην χώρα μας. Η πλήρης έκταση αυτών θα εκτιμηθεί στο τελευταίο τρίμηνο του 2020, όταν θα έχουμε και μια σαφή εικόνα στο που «βαδίζει» η ύφεση και τι  κόστισαν τα υγειονομικά μέτρα στην «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδος τον τουρισμό. Σημείωση, η συμβολή του τουρισμού (άμεσα και έμμεσα)  στο ΑΕΠ της χώρας  κυμαίνεται   από 25% (47 δισ. ευρώ) έως 30% (57 δισ. ευρώ) περίπου.

Αυτό που προέχει σήμερα, δεν είναι μόνο η επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά η οικονομία να τεθεί σε τροχιά ανάπτυξης. Η υγειονομική κρίση ανέδειξε πέραν των άλλων αδυναμιών και το βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, που δεν είναι άλλο, από τα ελλείμματα του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου. Αναδείχθηκε η μονομέρεια και η μεγάλη εξάρτηση του παραγόμενου εισοδήματος στην Ελλάδα, από δύο πηγές τον τουρισμό και την κατανάλωση, οι οποίες εισφέρουν περίπου το 70% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας μας. Και το ερώτημα είναι απλό «μπορεί η οικονομία μιας χώρας να στηριχτεί μόνο στις υπηρεσίες;». Δεν χωρά καμία αμφιβολία, ότι το σημερινό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας είναι προβληματικό και χρειάζεται άμεσα επανασχεδιασμό με  γενναία στροφή στην πραγματική παραγωγή.

Η κρίση της πανδημίας προσφέρει στην χώρας μας ιστορική ευκαιρία, να μετασχηματίσει  το παραγωγικό πρότυπο της ελληνικής οικονομίας, ώστε να γίνει περισσότερο ανθεκτική μέσα από την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας. Οφείλει η Πολιτεία να διαμορφώσει ένα νέο εθνικό-οικονομικό  σχέδιο ανάκαμψης και μεταρρυθμίσεων που θα συμβαδίζει με στρατηγικές όπως η πράσινη ανάπτυξη, ψηφιακός μετασχηματισμός, φορολογικά και αναπτυξιακά κίνητρα για δικτυώσεις, συμπράξεις και συγχωνεύσεις μικρών επιχειρήσεων κλπ.

Η Ελλάδα πρέπει να εξετάσει την μελλοντική κλαδική στρατηγική της, δίνοντας έμφαση στις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές τάσεις επωφελούμενη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τις μεγάλες δυνατότητες της αγοράς. Βασικός στόχος  θα πρέπει να είναι: πρώτον η υποκατάσταση εισαγωγών από εγχώρια προϊόντα και δεύτερον η  ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, ικανών να κερδίσουν θέση στις αγορές του εξωτερικού.

Για να γίνει ο πρωτογενής τομέας ένας από τους βασικότερους πυλώνες ανάπτυξης της χώρας, θα πρέπει απαραίτητα να προχωρήσει η διασύνδεση του με την μεταποίηση μέσω της θεσμοθέτησης ειδικών προγραμμάτων για την βιολογική γεωργία, την κτηνοτροφία, την ιχθυοπαραγωγή, και την αξιοποίηση της πλούσιας βιοποικιλότητας. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί προστιθέμενη αξία στην γεωργική παραγωγή, άλλα και θα προκύψουν  νέες και υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας. Προγράμματα επιδοτήσεων των επιχειρήσεων που αφορούν στην μεταποίηση, τυποποίηση και εξαγωγή  αγροτικών προϊόντων. Θεσμοθέτηση ειδικών προγραμμάτων αγροτικής αναδιάρθρωσης σε επιλεγμένες ομάδες προϊόντων, η οριοθέτηση των περιοχών εφαρμογής με τη δημιουργία ειδικών ζωνών οικολογικής και παραδοσιακής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Στόχος θα πρέπει να είναι ο διπλασιασμός των εξαγωγών αγροτικών και μεταποιημένων προϊόντων τα επόμενα χρόνια και η ενίσχυση της τάσης επιστροφής εργαζομένων στην Περιφέρεια που θα βοηθήσει στην  αναζωογόνηση του κοινωνικού ιστού, έχοντας ευεργετικές συνέπειες και στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας,

Η βιομηχανία και η μεταποίηση γενικότερα πρέπει να αποτελέσουν τον πυρήνα αυτής της νέας αναπτυξιακής πολιτικής. Η χώρα χρειάζεται ένα επενδυτικό σοκ, επενδύσεις σε ολόκληρο τον παραγωγικό ιστό, αλλά και κυρίως επενδύσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν την πλειονότητα του επιχειρηματικού συνόλου. Αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο εάν θεσμοθετηθεί  μια σταθερή φορολογική νομοθεσία για τα επόμενα 10 έτη τουλάχιστον  και εάν  εξαλειφθούν άμεσα τα φαινόμενα  γραφειοκρατίας - καθυστερήσεων σε διοικητικές & δικαστικές αποφάσεις. Επιτακτική είναι η ανάγκη και για την άμεση λύση του προβλήματος των κόκκινων δανείων που θα επιτρέψει στο τραπεζικό σύστημα την αύξηση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Η ψηφιακή μετάβαση, θα δώσει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται έγκαιρα στις αλλαγές και να γίνουν ανταγωνιστικές στην παγκόσμια αγορά. Φιλικές επενδύσεις προς το περιβάλλον στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, στον τομέα των μεταφορών και σε διαρκή αγαθά μεγάλης ενεργειακής απόδοσης. Τέτοιες επενδύσεις  είναι μεγαλύτερης αντοχής σε μελλοντικές κρίσεις κάθε είδους, και προσφέρουν οικονομική ανάπτυξη μέσω της παραγωγικότητας και ανοίγματος νέων αγορών χάρις στην τεχνολογική ανταγωνιστικότητα αλλά και διατηρούν εγχώρια προστιθέμενη αξία και απασχόληση. Η πράσινη μετάβαση, αποτελεί τη νέα αναπτυξιακή στρατηγική και της Ευρώπης. Ο στόχος θα πρέπει να είναι ότι την επόμενη δεκαετία η συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της χώρας, να αυξηθεί από 12% που είναι  σήμερα στο 17% .

Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου θα επιτρέψει στην χώρα να κινηθεί με περισσότερη ασφάλεια σε πιθανές επερχόμενες οικονομικές κρίσεις.  Οι πολιτικές δυνάμεις στο σύνολο τους οφείλουν να πάρουν  δυναμικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή. Τώρα είναι η «χρυσή» ευκαιρία για παραγωγική στροφή, βιομηχανική ανασυγκρότηση και τεχνολογική αναγέννηση. Είναι ο μόνος δρόμος για την διαμόρφωση συνθηκών οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας για τα επόμενα χρόνια.

-----------------

* Ο Χρήστος Κουπελίδης είναι Οικονομολόγος - Σύμβουλος Επιχειρήσεων.